منبرهای آبان ماه ۱۳۹۲ (همزمان با دهۀ اول محرم ۱۴۳۵)

 ــــــــــــــــــ
  یزد
 نشانی: امام شهر- خ ۵۲ متری- کوچۀ ۳۲- منزل مرحوم حاج آقای یوسفی (پدر خانم برادر فاضل و اصلاحگر جناب آقای محمد امامی)
مناسبت: بزرگداشت شعائر اسلامی
شب ها از  یک شنبه ۲۶ آبان ماه تا پنج شنبه ۳۰ آبان ماه -پنج شب-
ساعت نوزده و سی دقیقه تا بیست و پانزده دقیقه.
موضوع: تاملاتی در بارۀ دین (تکرار و تکمیل بحث ۲)
  چکیده:  (شب اول در موضوع ارزش و جامعیت دین گذشت. دو نوع پراکندگی و بیا تفرقۀ دینی طرح شد که بخش اول تفرقه مذهبی است که شناخته تر است. و در این باره و نهی از آن مطالبی گفته آمد. در این جا یادآوری شد که نهی از تفرقه ی شکل اول، در اسلام یک تاکتیک مطلحت اندیشانه برای تقویت دین نیست. صورت موقتی و ظرورت ندارد. بلکه یک استراتژی اصلی در اندیشۀ اسلامی است که در ساختار و تارو پود آن جریان دارد. شکل دوم تفرق دین و یا تفرقه در دین به شب دوم موکول گردید.
آیۀ «…ان اقیموا الدین و لا تتفرقوا فیه» مبنای اصلی در این گفتار به شمار می رود. عدم تفرق به دو مقولۀ ۱) جامعۀ دینداران و ۲) محتوای دین قابل تقسیم است. در عدم تفرق دینی باید در نظر داشت که با توجه به صدر آیه -ما وصی به نوحا و…- و دنبالۀ آن -کبر ذلک علی المشرکین- عدم تفرق بین ادیان منظور است نه عدم تفرق درون دینی اسلامی. این حقیقت که دین در ذات خود وحدت گراست در آیات دیگری از قرآن نیز به خوبی دریافت می شود. یادکرد قرآن از پیروان ادیان آسمانی با تعبیر ماندگار و ارزشی «اهل کتاب» که تا پیش از اسلام در زبان عرب  و فرهنگ آن شناخته نبوده است نشانه ای از ارجگذاری بزرگ قرآن به ادیان آسمانی معاصر در سرزمین نزول قرآن است. هم چنان که آشکارا آنان را به وحدت و اتحاد ادیان فرامی خواند. هم چنین آیۀ «قل یا اهل الکتاب تعالو الی کلمه سواء بیننا و بینکم… بگو ای اهل کتاب بیایید در گفتمانی مشترک و برابر در میان خود اتفاق کنیم…» به وحدتی بنیادین و اساسی فراخوانی دارد که در همۀ عصر ها سودمند خواهد بود. هم چنین از تعبیر های رایج در بارۀ فرستادن پیامبران برای ارشاد مردمان این است که آنان را برادرانشان می نامد. تعبیر «اخاهم» در مورد پیامبران بزرگی چون صالح، هود، لوط و شعیب به کار رفته است که زمینه ساز نزدیکی ها و وحدت ها و وفاق های پایدار اجتماعی است. این حقیقت وحدت گرایی دین است که بر مشرکان بت پرست سنگین می آمد و آنان را به جنگ و ستیز با دین و آموزه های آن وا می داشت. )
در جلسه های کنونی چند تآمل دیگر را بررسی خواهیم کرد. یکی این ویژگی است که دین از عوامل جدی در «تغییر مناسبات و روابط اجتماعی» است. هر دینی با ظهور و گسترش خود در جهت تغییر ساختار روابط اجتماعی حرکت می کند. به طور کلی می شود گفت که ادیان آسمانی با مناسبات مبتنی بر نژاد، قدرت، و ثروت به هیچ وجه سازگاری نداشته و نظام های برآمده از این گونه مولفه ها را دگرگون کرده اند. اسلام نیز به سهم خود روابط م.جود در نظام جاهلی را دگرگون کرد. این تغییر از روابط سیاسی و اقتصادی تا روابط خانوادگی را مانند ازدواج شامل می شود. ازدواج زلفای سفید پوست ثروتمند با جویبر جوان سیاه فقیر که امام صادق(ع) آن چنان که در روضۀ کافی آمده است یکی از نمونه های آن است.
تآمل دیگر «دنیایی نبودن دین» است. مقصود از این گزاره این نیست که دین برای دنیا برنامه و هدف گزاری نداشته باشد و به عکس باید گفت دین مدعی بهترین برنامه ها برای زندگی دنیایی است. بلکه مقصود این است که دین برای دنیا و رسیدن به دنیا نیست. یعنی ساختار دین به گونه ای است که به هدف دسترسی به دنیا نیامده است. رهبران و پیامبرانش در پی دنیا نیستند و مبلغانش نیز نمی توانند انگیزه های دنیایی داشته باشند. کتاب دین را برای کسب دنیا ننوشته اند. همان حقیقتی که در ده ها آیه و روایات اسلامی و به ویژه شیعی به چشم می آید. آیاتی مانند «یا قوم اتبعوا من لا یسئلکم اجرا وهم مهتدون» در سوره یاسین و یا آنجا که از سخن هود پیامبر بازگو می کند که گفت «ان اجری الا علی الله رب العالمین» و یا سخن پیامبر خاتم (ص) که فرمود « لا اسئلکم علیه اجرا…» نمونه های خوبی برای این حقیقت می تواند باشد. امام حسین (ع) در مذمت دنیا طلبی در پوشش دین فرمود «و الدین لعق علی السنتهم یحوطونه ما درت معیشتهم؛ آری حقیقت و گوهر دین بازیچۀ زبان آنان است که بر آن میگردانندش تا وقتی که هزینه های زندگی شان را جوابگو باشد». علی (ع) فرمود «در سینه ام دانشی اتبوه دارم ولی برای آن حاملانی نمی بینم مگر پاره ای کاسبان زیرک مستعملا آله الدین للدنیا که دین را ابزار کسب دنیای خود می کنند». کلیسا و کنیسه ای که بهشت فروشی می کند مانند مسجدی است که در آن دین را به حراج گذاشته اند. زبان حال مردان خدا و پیامبران این است که دین متاع فروختنی نیست بلکه آتش عشق است و افروختنی است.
ما طبیبان فعال و مقالیم / ملهم ما پرتو نور جلال
دستمزدی می نخواهیم از کسی/ دستمزد ما رسد از حق بسی
چیست مزد کار ما دیدار یار/ وصل جان افزای آن زیبا نگار
 تآمل سومی که در این جلسه به اجمال گفته شد مسئلۀ «باطن گرایی دین» بود. نگاه ظاهر بین و انکار نگاه باطنی به حقیقت وجودی انسان و عالم هستی به معنای خالی دیدن آنها از ملکوت و دنیای غیب و باطن است. محدود ماندنن دید بر ظاهر سبب جدایی از دین و تفسیر غلط از دین می گردد. در جهان اسلام نیاکان عقیدتی وهابیان را ظاهریان و مسلک آنان را ظاهری می نامیده اند. انکار باطن با این وصف با جوهر دین منافات دارد و خروج از هویت دین است.        
 
ــــــــــــــــــ
 یزد
نشانی: خ مطهری – پشت پارک غدیر- منزل شادروان حاج محمد علی خبیری
مناسبت: بزرگداشت شعائر اسلامی- مصادف با اولین سالروز درگذشت ایشان
شب ها از  جمعه ۲۴ آبان ماه تا یک شنبه ۲۶ آبان ماه -سه شب-
ساعت نوزده و ده دقیقه تا نوزده و چهل دقیقه.
موضوع: وسعت دامنۀ عمل آدمی در فرهنگ دینی
چکیده: تفکری رایج در فرهنگ مردم جای گیر شده است که به اقتضای آن محدوده و دامنۀ عمل و تلاش انسان محدود به فرصت عمر شمرده می شود. متاسفانه این دیدگاه به دین نیز نسبت داده می شود. آیا این نسبت برگرفته از آیات و روایات می تواند باشد؟ یا آن که متون دینی در این باره ایده ای دیگر داشته اند که دریافت نشده است؟ در این موضوع به مسائلی چون ارزش عمل و تلاش آدمی و نیز عمل مباشر و غیر مباشر و نیز زندگی مکتوب و مستند و شفاهی به اشاره پرداخته خواهد شد.
ــــــــــــــــــ
یزد
نشانی: خ شهید رجایی- ک شیر غلامی (چهار منار)- جنب حسینیه چهار منار- منزل حاج آقای عدل
مناسبت: بزرگداشت شعائر اسلامی
شب ها از  جمعه ۲۴ آبان ماه تا یک شنبه ۲۶ آبان ماه -سه شب-
 ساعت هیجده و پانزده دقیقه تا نوزده.
 موضوع: مفهوم نورانیت در فرهنگ دینی- ماهیت و آسیب های آن-
 چکیده: در اندیشۀ دینی ما خدا نور آسمان ها و زمین است. قرآن کتاب نور خوانده می شود و آورنده آن خلقت نوری پیش از خلقت زمینی دارد. مؤمنان در قیامت صاحب نور اند. ارزش های دینی گاهی توصیف به نور می شوند. حقیقت  و ماهیت توصیفی این نور چیست؟ آیا بی معیار و نشانه های حقیقی است؟ به گونه ای که ذوق طلبانه بشود هر دریافتی را نور خواند و نورانی دید؟ آیا هالۀ نورهایی کهمدعیان گفته اند پذیرفتنی است؟ اگر نه با کدام محک ها و مقیاس ها می توان آن ها را محک زد؟…بحثی قابل تامل و تا حدودی پیچیده است ککه امید وارم بتوانم بخشی از آن را باز بنمایم.
 
(دهۀ اول محرم)
ــــــــــــــــــ
یزد
 مسجد قبا
نشانی: بلوار جمهوری- مسجد قبا.

مناسبت: دهۀ اول محرم- بزرگداشت شعائر اسلامی – حاج آقای قاسمی
 
صبح ها از  سه شنبه ۱۴ آبان ماه تا پنج شنبه ۲۳ آبان ماه -ده روز-
ساعت شش تا هفت.
موضوع: ویژگی های انسان علی گونه -هل بیتی- (تکرار و تکمیل بحث)

چکیده: شخصیت ارزشی انسان در کاراکتر یا همان شخصیت و قالب اندیشه گی اش شناخته می شود. نسبت اسلام بر آدمی ویژگی هایی می افزاید و نسبت محمدی (ص) ویژگی هایی افزون تر. آن گاه که نوبت به نسبت علوی و علی گونه رسید، ویژگی ها مرزبندی دقیق تر و البته زیبا تری را برای شخصیت علی گونه در پی خواهد داشت. علی گونه گی تعبیر تازه ای نیست. امام صادق (ع) در احادیثی -که شیخ مفید در کتاب الاختصاص و مجموعه های دیگر حدیثی از قدیم و متاخر چون کافی و بحار الانوار آورده اند- در دفاعیه ای از شخصیت سلمان فارسی او را علوی می خواند و بر این ویژگی پای می فشارد و ارزشی برخورد می کند. ابو نواس شاعر معروف عرب و ادیب بزرگ تاریخ ادبیات عرب در عصر عباسی نیز پیش روی امام رضا(ع) در قصیده ای چنین خواند:
مطهرون  نقیات ثیابهم / تجری الصلاه علیهم اینما ذکروا
من لم یکن علویا حین ینتسب/ فما له من قدیم الدهر مفتخر ….(عیون اخبار الرضا -ع- )
 هر کس که نسبتی با علی ندارد / در گذشتۀ تاریخ خود هیچ افتخاری نخواهد داشت.
 در این زمینه به شرح و تفصیل برخی از این ویژگی ها خواهیم پرداخت. اولین آن ها عدالت گرایی و دومین عشق گرایی خواهد بود. موارد دیگر را در فرصت های دیگری باز گویی خواهم کرد.
 ــــــــــــــــــ
 یزد
 نشانی: خ انقلاب- محلۀ کسنویه- کوچه میر داماد -منزل و تکیۀ ابوالفضلی-
 مناسبت: دهۀ اول محرم- بزرگداشت شعائر اسلامی –  آقایان میر جلالیان
 صبح ها از  سه شنبه ۱۴ آبان ماه تا پنج شنبه ۲۳ آبان ماه -ده روز-
 ساعت هفت و نیم تا هشت و پانزده دقیقه.
 موضوع: نسبت ها و پیوند های قرآن و اهل بیت -ع-

 چکیده:
 ـــــــــــــــــ
 یزد
 نشانی: بلوار جمهوری- کوچۀ پشت مسجد قبا- انتهای کوچه
مناسبت: دهۀ اول محرم- بزرگداشت شعائر اسلامی – منزل آقای دست آران (ملک ها)
شب ها از  سه شنبه ۱۴ آبان ماه تا پنج شنبه ۲۳ آبان ماه -ده شب-
ساعت شش و نیم تا هفت و نیم.
موضوع: ویژگی های قلب در معارف قرآن و اهل بیت -ع- (دنبالۀ بحث)
 
چکیده: در قرآن و سنت معصومین (ع) بیش از هفتاد ویژگی و صفت برای قلب بر شمرده اند که به احوال گوناگوان و دگرگونی های فراوان آن اشاره دارد. قلب دومین منبع برای شناخت حقایق عالم هستی پس از عقل و پیش از تجربه است. رشد علوم و دانش های بشری هرگز از اهمیت این حس قدرتمند در وجود آدمی نه تنها نکاسته بلکه دانش روانشناسی امروز نیز در کنار فلسفه های بشری بر قدرت شگرف آن تاکید می کند. یک جلوه از نمایش های قلب در مسئلۀ عشق خلاصه می شود که سر جلقۀ زنجیر هنرهای متعدد بشری است. از موسیقی و شعر گرفته تا هنرهفتم. از آنجا که ویزگی های قلب همه ارزشی نیستند ضرورت دارد به تفکیک صفات نیک از ناپسند در دیدگاه دین پرداخته شود تا مثلا قلب زنگار زده از قلب صافی و قلب مهربان از قلب سنگی و قلب انسانی از قلب سگی و….شناخته گردد.
ــــــــــــــــــ
یزد
نشانی: بلوار جمهوری- کوچۀ سی ام.
مناسبت: دهۀ اول محرم- بزرگداشت شعائر اسلامی – منزل منزل آقای میر دهقان
شب ها از  سه شنبه ۱۴ آبان ماه تا پنج شنبه ۲۳ آبان ماه -ده شب-
ساعت بیست تا بیست و چهل و پنج دقیقه.
موضوع: صفات و ویزگی های پیشوایان معصوم (دنبالۀ بحث)
چکیده: نقش برجستۀ امام رضا (ع) در باز خوانی امامت در آغاز سدۀ دوم هجری و از جایگاه رسمی حاکمیت در جهان اسلام آن روز بسیار قابل تامل است. از جمل سخنان روشنگر آن حضرت در شرح و بسط گفتمان امامت روایتی را که شیخ صدوق(م۳۸۱) در کتاب ارزشمند معانی الاخبار روایت کرده است مبنای بحث نهاده و بر پایۀ آن به صفات و ویزگی هایی غیر قابل چشم پوشی در مسئلۀ امامت پیشوایان دین خواهیم پرداخت. این ویژگی ها از دو جنبۀ ۱) افزایش معرفت دینی به ویژه امام شناسی و ۲) الگوگیری از آنان اهمیت دارد. فهرست این ویژگی ها بلند و شرح برخی از آن ها سخت و چالش برانگیز می نماید. با این وصف، گریزی از پرداختن به آن ها نیست.
از شمار ویژگی های برجستۀ آنان به فرزانگی خردمندانه (حکمت) دانایی بی پایان (واجد علوم و علم غیب) مهربانی، بخشندگی، بندگی در پیشگاه خدا، روح زرف نیایشگری، و مستجاب الدعوه بودن را یاد خواهیم کرد. 
ــــــــــــــــــ
یزد
نشانی: خ انقلاب- رویروی کوچۀ شیخداد.
مناسبت: دهۀ اول محرم- بزرگداشت شعائر اسلامی – منزل منزل آقای شیشه بری
شب ها از  سه شنبه ۱۴ آبان ماه تا پنج شنبه ۲۳ آبان ماه -ده شب-
ساعت بیست و یک تا بیست و یک چهل و پنج دقیقه.
موضوع: تاملاتی در بارۀ دین (تکرار و تکمیل بحث)
  چکیده:  شب اول در موضوع ارزش و جامعیت دین گذشت. دو نوع پراکندگی و بیا تفرقۀ دینی طرح شد که بخش اول تفرقه مذهبی است که شناخته تر است. و در این باره و نهی از آن مطالبی گفته آمد. در این جا یادآوری شد که نهی از تفرقه ی شکل اول، در اسلام یک تاکتیک مطلحت اندیشانه برای تقویت دین نیست. صورت موقتی و ظرورت ندارد. بلکه یک استراتژی اصلی در اندیشۀ اسلامی است که در ساختار و تارو پود آن جریان دارد. شکل دوم تفرق دین و یا تفرقه در دین به شب دوم موکول گردید.
آیۀ «…ان اقیموا الدین و لا تتفرقوا فیه» مبنای اصلی در این گفتار به شمار می رود. عدم تفرق به دو مقولۀ ۱) جامعۀ دینداران و ۲) محتوای دین قابل تقسیم است. در عدم تفرق دینی باید در نظر داشت که با توجه به صدر آیه -ما وصی به نوحا و…- و دنبالۀ آن -کبر ذلک علی المشرکین- عدم تفرق بین ادیان منظور است نه عدم تفرق درون دینی اسلامی. این حقیقت که دین در ذات خود وحدت گراست در آیات دیگری از قرآن نیز به خوبی دریافت می شود. یادکرد قرآن از پیروان ادیان آسمانی با تعبیر ماندگار و ارزشی «اهل کتاب» که تا پیش از اسلام در زبان عرب  و فرهنگ آن شناخته نبوده است نشانه ای از ارجگذاری بزرگ قرآن به ادیان آسمانی معاصر در سرزمین نزول قرآن است. هم چنان که آشکارا آنان را به وحدت و اتحاد ادیان فرامی خواند. هم چنین آیۀ «قل یا اهل الکتاب تعالو الی کلمه سواء بیننا و بینکم… بگو ای اهل کتاب بیایید در گفتمانی مشترک و برابر در میان خود اتفاق کنیم…» به وحدتی بنیادین و اساسی فراخوانی دارد که در همۀ عصر ها سودمند خواهد بود. هم چنین از تعبیر های رایج در بارۀ فرستادن پیامبران برای ارشاد مردمان این است که آنان را برادرانشان می نامد. تعبیر «اخاهم» در مورد پیامبران بزرگی چون صالح، هود، لوط و شعیب به کار رفته است که زمینه ساز نزدیکی ها و وحدت ها و وفاق های پایدار اجتماعی است. این حقیقت وحدت گرایی دین است که بر مشرکان بت پرست سنگین می آمد و آنان را به جنگ و ستیز با دین و آموزه های آن وا می داشت.    

ــــــــــــــــــ
یزد
نشانی: یزد- چهار راه بعثت- خ سید گلسرخ – محلۀ لب خندق- منزل آقای باغستانی
مناسبت: بزرگداشت شعائر اسلامی – آقای باغستانی
شب ها از  دو شنبه ۶ آبان ماه تا پنج شنبه ۹ آبان ماه -چهار روز-
ساعت هفت و نیم تا هشت 
موضوع: تاملاتی در موضوع دین (اولین طرح از این بحث)
چکیده:

ــــــــــــــــــ
میبد
نشانی: میبد- م شهید صدوقی – ابتدای خ فیروزآباد- سمت راست – نبش خیابان – منزل آقای فروزان
مناسبت: بزرگداشت شعائر اسلامی – آقای فروزان
شب ها از  یک شنبه ۶ آبان ماه تا پنج شنبه ۹ آبان ماه -پنج شب-
ساعت هشت و چهل و پنج دقیقه تا نه و نیم.
موضوع: تاملاتی در بارۀ دین
چکیده:  شب اول در موضوع ارزش و جامعیت دین گذشت. دو نوع پراکندگی و بیا تفرقۀ دینی طرح شد که بخش اول تفرقه مذهبی است که شناخته تر است. و در این باره و نهی از آن مطالبی گفته آمد. در این جا یادآوری شد که نهی از تفرقه ی شکل اول، در اسلام یک تاکتیک مطلحت اندیشانه برای تقویت دین نیست. صورت موقتی و ظرورت ندارد. بلکه یک استراتژی اصلی در اندیشۀ اسلامی است که در ساختار و تارو پود آن جریان دارد. شکل دوم تفرق دین و یا تفرقه در دین به شب دوم موکول گردید.

ــــــــــــــــــ
میبد
نشانی: میبد- بلوار میر شمس الحق – بلوار صنایع دستی- بعد از پمپ بنزین- مسجد فاطمه الزهراء (س)
مناسبت: بزرگداشت شعائر اسلامی – مؤسس مسجد جناب آقای حاج حبیب امامی
شب ها از  پنج شنبه ۲ تا پنج شنبه ۹ مهرماه -هشت شب-
ساعت نوزده تا نوزده و چهل و پنج دقیقه – همراه با اقامۀ نماز مغرب و عشاء
موضوع: ویژگی های انسان علی گونه

چکیده: شخصیت ارزشی انسان در کاراکتر یا همان شخصیت و قالب اندیشه گی اش شناخته می شود. نسبت اسلام بر آدمی ویژگی هایی می افزاید و نسبت محمدی (ص) ویژگی هایی افزون تر. آن گاه که نوبت به نسبت علوی و علی گونه رسید، ویژگی ها مرزبندی دقیق تر و البته زیبا تری را برای شخصیت علی گونه در پی خواهد داشت. علی گونه گی تعبیر تازه ای نیست. امام صادق (ع) در احادیثی -که شیخ مفید در کتاب الاختصاص و مجموعه های دیگر حدیثی از قدیم و متاخر چون کافی و بحار الانوار آورده اند- در دفاعیه ای از شخصیت سلمان فارسی او را علوی می خواند و بر این ویژگی پای می فشارد و ارزشی برخورد می کند. ابو نواس شاعر معروف عرب و ادیب بزرگ تاریخ ادبیاتت عرب در برابر امام رضا(ع) در قصیده ای چنین خواند:
مطهرون  نقیات ثیابهم / تجری الصلاه علیهم اینما ذکروا
من لم یکن علویا حین ینتسب/ فما له من قدیم الدهر مفتخر ….(عیون اخبار الرضا -ع- )
هر کس که نسبتی با علی ندارد / در گذشتۀ تاریخ خود هیچ افتخاری نخواهد داشت.
در این زمینه به شرح و تفصیل برخی از این ویژگی ها خواهیم پرداخت. اولین آن ها عدالت گرایی و دومین عشق گرایی خواهد بود. موارد دیگر را در فرصت های دیگری باز گویی خواهم کرد.