گفتگویی چند جانبه در مفهوم شناسی «وحدت شیعه و سنی»

این گفتگوهای تلگرامی را اگر حوصله کنید و بخوانید خالی از فایده نخواهد بود ان شاء الله.
طرفهای حاضر در بحث:

۱- دکتر محمد جواد خلیلی
۲- استاد محمد علی کوشا
۳- صدر الدین قوام شهیدی
۴- استاد سید محمد حسینی (smh)
۵- این بنده ی خدا ح انصاری
۲۳ آبان ۱۳۹۸ همزمان با آخرین روزهای باقیمانده از هفتۀ وحدت

استاد کوشا

استاد خلیلی

این بنده خدا

🌑🌒🌓🌔

محمد علی کوشا:
امیدواریم که سخنان امام خمینی رضوان الله علیه و تاکیدات ایشان مبنی بر توجه به هفته وحدت وضرورت این کار مهم به ویژه درعصر حاضر بیشتر مورد توجه حوزویان قرار گیرد.

بارها مفهوم وحدت شیعه و سنی از سوی مراجع بزرگ و مقام معظم رهبری ودست اندرکاران دلسوز نظام بیان شده است.
دوستانی که دنبال تحقیق هستند می توانند فرازهایی از آن سخنان را درفضای مجازی به اشتراک بگذارند.

هفته وحدت برای نزدیک شدن همه ارباب مذاهب اسلامی به همدیگر براساس آموزه های قرآن وسنت و عترت است.

اختلافات شکلی مذاهب اسلامی همچون انگشتان یک دست است که هرکدام شکل وشمایل و کاربرد مخصوص خود را دارد اما همین انگشتان گوناگون در مقابل دشمن مشترک تبدیل به مشت کوبنده دشمن شکن می شوند!

به امید روزی که دنیای اسلام به خود آید تا برتعداد مؤمنان دارای اعمال صالح بیفزاید تا به تدریج زمینه ظهور آن منجی بزرگ بشریت فراهم گردد. وَعَدَ الله الذین آمنوا منکم وعَمِلُوا الصالحات لَیَستَخلِفَنَِهم فی الارض… (نور/۵۵).

منتظران واقعی کسانی هستند که با جذب نیروهای با ایمان درسراسر دنیای اسلام، در صدد تشکیل امت واحده اسلامی هستند تا ان شاء الله موفق به تحقق آرمان های اهل بیت علیهم السلام گردند.

گرامی باد هفته وحدت، هفته جلب وجذب دل های رمیده درمسیر تالیف قلوب آنان!

جاودان باد ندای پاک حقیقت جویان مصلح در سراسر دنیای اسلام برای توجه به اعتصام وتمسک امت اسلامی به قرآن کریم !

نیرومند و پرتوان باد اندیشه های پاک حوزویان حقیقت جو در مسیر احیای ارزش‌های انسانی و اسلامی برای تعلیمات وحدت آفرین آموزه های پیامبر اکرم وآل طاهرینش!

ربنا لاتزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا وهب لنا من لدنک رحمه انک انت الوهاب.

mohamad javad khalili:
انچه به عنوان جهان اسلام در دنیای کنونی مطرح می شود و انچه که به عنوان پروزژه وحدت از سوی سید جمال و سید قطب و محمد عبدو و دیگر اسلام گرایان مطرح شده است متاسفانه فاقد پشتوانه نظری و کار تئوریک بوده و بیشتر شبیه یک پاسخ ارمان گرایانه به بحران های مختلف جهان اسلام است. جهان اسلام از بحران کارامدی شکاف سنت مدرنیته استبداد و ….. استعمار خارجی در عذاب است انگاه عده ای به گمان کرده اند که این مفهوم مجمل نوشداروی سعادت است از بدو مطرح شدن این اندیشه تا کنون جز هزینه برای شیعیان چیزی نداشته است برای اهل سنت هم که دارای حکومت های سکولار هستند نیز تخصصا خارج هستند از این مقوله و به دنبال پیوند با غرب هستند

محمد علی کوشا:
باسلام
البته کسانی که پروژه وحدت دنیای اسلام را دنبال می کنند بدون پشتوانه نظری نیستند. وضع موجود دنیای اسلام چیزی است، وآنچه باید باشد چیز دیگر!
گویی شما چون ناامید از وضع موجود درمیان مسلمانان هستید دعوت به وحدت آنان را بی فایده وبدون پشتوانه نظری می بینید!
پشتوانه نظری این امر حیاتی را از قرآن واحادیث صحیح وعقل سلیم جویا شوید نه از حال وروز کنونی دنیای اسلام ویا وحدت ستیزیِ مشتی متحجر در درون کشور چه شیعه ویا سنّی!
مقالات و گفتمان های مستدل فراوانی از سوی مصلحان شیعه و سنی در بایگانی دفاتر دارالتقریب درایران ومصر وجود دارد. اظهارات مرحوم آیت الله منتظری را در کتاب خاطرات وسخنرانی هایشان و مقاله مستدل آیت الله صالحی نجف آبادی در موضوع وحدت را درکتاب «مجموعه مقالات» ایشان بنگرید.

خدای ما یکی، پیغمبرما یکی، قبله ما یکی، کتاب آسمانی ما یکی، کلیت اعتقادات ما به مبدا و معاد یکی، کلیت عبادات مایکی، کلیت مطلوب اخلاقیات ما یکی، کلیت شریعت و احکام دینی مایکی! اما بازهم با بودن همین کلیات مشترک، جنگ شیعه و سنی و مجادلات تند بی ربط راه انداخته ایم وهنوز هم وِل کن آن نیستیم!
آخر مردمی که ۹۹% و۹ دهم درصدش در دین ومذهب تابع وراثت و محیط وتربیت بوده و هستند!
هریک از این عالمان سنی ستیز یا شیعه ستیز اگر درموقعیت دیگری بودند همان کاری می کردند که دارند می کنند! دیگر این همه جبهه گیری های بی ثمر تا کی استمراریابد؟!
تعداد افرادی که باتحقیق ومطالعه مستقل خویش، دین ومذهبی رابرگزیده باشند از میلیون ها نفر به تعداد انگشتان یک دست هم بیشتر نیست!

حالا با این وصف، خالق وخدای مردمان آنان را به سوی آخرین کتاب آسمانی یعنی قرآن کریم دعوت کرده است ولی متاسفانه باز هریک براساس پیش‌فرض های ذهنی تقلیدی آن هم باتوجه به دیوارهای محصور مذهب خویش بدان می نگرند! وهریک تنها خود را محق می داند و برداشت و فهم دیگری را باطل می شمارد! آیا وقت آن فرانرسیده تا به خدا و رسول برگردیم؟!

mohamad javad khalili:
در نبود کار تئوریک همین یک شاهد کافی است که هنوز معنای وحدتی که دنبال می شود مشخص نیست و یین مفهوم وحدت و تقریب نیز خلط شده است. از سوی دیگر سوالات بیشماری نیز بدون پاسخ مانده و یا پاسخ واحدی از سوی نظریه پردازان داده نشده است از جمله وحدت مگر حسن ذاتی دارد یا خیر برخی میگویند حسن ذاتی ندارد و برخی می گویند دارد و از جمله به ایه گفت و گوی موسی و فرعون اشاره می کنند که گفت می خواهی با دعوت خود وحدت قوم بنی اسرائیل را به هم بزنی و نیز ایا وحدت بر اساس کدام استدلال قطعا می تواند بحران جهان اسلام را حل کند در کدام دوره تاریخی این وحدت محقق شده و ایا چیزی به عنوان جهان اسلام اصلا وجود دارد که زمینه کار مشترک سیاسی اجتماعی باشد و دهها سوال بنیادین مشابه انچه که شما به ان اشاره فرمودین برخی نوشته های بسیار خام است که هیچ شباهتی به نظریه پردازی ندارد و بیشتر شبیه ادعا نامه و ادبیات شعاری هستند که یک مدینه فاضله ای در خیالات را ترسیم می کنند و بیشتر به کار گعده های خودمانی می خورد تا کار تئوریک جدی . با کمال شرمندگی این گور که امثال سید جمال بر ان زاری کردند فاقد میت است

محمد علی کوشا:
باسلام
با این تفسیر شما ندای « واعتصموا بحبل الله جمیعاً ولاتفرّقوا…» نیزگور بدون میت است!!!
هرآنچه درتوضیح وتفسیر آن دارید درباره وحدت دنیای اسلام نیز صادق است.
متاسفانه ما عادت به بیان توضیح واضحات داریم! یا به گونه ای نمی خواهیم حقیقتی که همان عرب ساده ذهن زمان نزول می فهمید وبا فهمیدن آن ایمان می آورد ودل درگرو اسلام می نهاد بفهمیم!

صدرالدین قوام شهیدی:
اگر انسانیت مذهب باشد دیگر نیازی به تقریب مذاهب نیست
فطرت الله ظاهراًدو کلمه است ولی حقیقتی واحد است که در تمامی انسان ها بدون استثنا هست وهمان برای بشریت کافی است

محمد علی کوشا:
وحدت هم دعوت به انسانیت انسان است تا دربشریت توقف نکرده باشد!

Ansari Hosein:
استاد
اینکه وحدت انسانی است نه مذهبی؟!

فراماسونری هم به این وحدت دعوت می‌کرد. برای انسان مذهبی قرار است نسخه بپیچید بزرگوار.

پرسش های جناب خلیلی استوار و مبنایی است.
سخن بزرگان قوم در وحدت بیش از آنکه علمی باشد شعاری است.

محمد علی کوشا:
باسلام
عرض کردم هرتفسیری که درباره آیه اعتصام دارید، همان نیز تفسیر مفهوم وحدت درمیان مسلمین نیز می باشد.

لطفاً جنابعالی
۱- مفهوم «واعتصموا بحبل الله جمیعاً»
۲- معنای «ولا تفرّقوا» را بیان فرمایید.
تفسیرش هرچه باشد، بازگشت آن به سوی انسانیت انسان است. روح اسلام هم چیزی جز همان فطرت خدایی وروح وحدت نیست.

مراد از نامگذاری هفته ای به عنوان «هفته وحدت» رعایت چند چیز اساسی است:
۱- مذاهب اسلامی با توجه به مشترکاتی که دراصول وفروع دارند بر روی آنها توجه کنند ودرمسایل سیاسی درمقابل استکبار جهانی یکدست باشند واختلافات مذهبی مانع از اتحاد آنان درمقابل کفر وشرک جهانی نشود
۲- هفته وحدت هرگز به این معنا نیست که شیعه، سنّی شود ویا بالعکس! بلکه هرکدام به کتاب بی نظیر آسمانی یعنی قرآن کریم، تمسّک جویند که به منزله قانون اساسی جهان اسلام است.
اعتصام به قرآن کریم درهمه امور است :
اعتقادات قرآنی، اخلاق قرآنی واعمال قرآنی که شامل سیاست قرآنی، فرهنگ قرآنی، اقتصاد قرآنی، روابط بین المللی قرآنی، حقوق بشر قرآنی، صلح و جنگ قرآنی می شود.
۳- هفته وحدت، باید سرآغاز مبارزه با انواع خرافاتی شود که متاسفانه کم و بیش درهمه مذاهب اسلامی رخنه کرده و روز به روز دستاویزی برای دشمنان اسلام شده است.

Ansari Hosein:
استاد گرامی
پایه و مبنای وحدت در این آیه «حبل الله» است و این تعبیر دو بخش قطعی و مبهم دارد. بخش قطعی آن محور بودن خدا است و بخش مبهم آن تفسیر «حبل» یا همان ریسمان. شوربختانه هیچ تفسیر اجماعی در جهان اسلام ، پیرامون این ترکیب معنایی وجود ندارد.

محمد علی کوشا:
درود بر شما عزیز گرامی
بدنیست درباره حبل الله نگاهی هم به نهج البلاغه بیندازید

Ansari Hosein:
من مشکلی برای پرداختن به حوزه معنایی حبل الله ندارم استاد، اما باور دارم که تفسیر نهج البلاغه چندان به کار اختلافات کلان بین المذاهبی امروز جهان اسلام نمی آید.
خلاصه بگویم بنا بر این جز تئوری وحدت اجتماعی یا پلورالیسم اجتماعی یا در نهایت، گفتمان تقریب بجای وحدت، امر دیگری چندان کارآمد/پایدار نخواهد بود.

محمد علی کوشا:
عزیز بزرگوار
مگر نتیجه گفتمان هایی که در موضوع تقریب بین المذاهب شده است چیزی جز همان مفهوم وحدت است؟!
اما به گمان آیت الله صالحی نجف آبادی در مقاله « وحدت» نه تنها وحدت سیاسی ممکن است بلکه حتی وحدت اعتقادی و احکام فقهی هم ممکن است.

بنده نیز درنتیجه بحث های دوستانه با برادران دانشمند اهل سنت در طول سالیان به این نتیجه استاد صالحی نیز رسیده ام.
متاسفانه نگذاشتند این دو گروه به هم نزدیک شویم! و بیشتر از دور تیر به تاریکی به سوی هم انداختیم!

smh:
خب بحمدالله به وحدت اعتقادی رسیدیم!
اینک ما باید به خدای موفرفری اهل تسنن و پیامبر مجنون آنها باور پیدا کنیم یا آنان به خدا و رسول ما؟

محمد علی کوشا:
سلام برشما
درنتیجه بحث و گفت وگوی منطقی ومجاب کردن دانشمندان عاقل آن قوم، خدایان موفرفری و ساق درشت را درروایات و اخبارشان می زداییم و آنان نیز می پذیرند وبه منطق حق تن در می دهند. آنان بارها وبارها تصریح نموده اند که این گونه روایات را قبول ندارند چنانکه ما نیز شماری از روایت موهوم و خلاف قرآن وعقل رادر منابع روایی مان نمی پذیریم.

Ansari Hosein:
استاد کوشا
متشکرم و سپاسگزار از تبیینی که زحمت کشیدید. از این گفتگوها بهره می برم.

جناب smh
مقصود استاد کوشا این است که در سایه وحدت اجتماعی یا سیاسی به تصحیح عقاید عمومی جهان اسلام موفق تر خواهیم بود.
استاد کوشا
بله وحدت اجتماعی و سیاسی از اینگونه نتایج در پی دارد اگر چه پایداری وضعیت های تصحیح شده و جدید، چندان رضایت‌بخش نبوده و همواره مورد تردید است.

محمد علی کوشا:
بلی مقصود من همین است که فرمودید ودرمقام بحث با شماری از اهل سنت وحتی ماتریالیست ها به نتایج شگرفی نائل آمده ام.
یکی ازوظایف مهم حوزه ها تقویت روابط فکری و فرهنگی با حوزه ها و دانشگاه های جهان اسلام است.
آخر چرا ما گروهی از طلاب را به حوزه های بزرگ مصر و حجاز ومراکش و اردن نفرستیم؟!
چرا متقابلاً از پذیرش آنان درحوزه هایمان استقبال نکنیم؟!

smh:
سلام و درود بر جناب استاد انصاری

وقتی می‌گوییم وحدت، بار معنایی بر آن می‌گذاریم و انتظاراتی ایجاد می‌کنیم که دسترسی به آن بسیار سخت می‌نماید، اگر نگوییم غیرممکن است.
تعایش سلمی آسیب‌های وحدت را ندارد و آنچه از اهداف در بیان‌تان بود، ذیل این روش میسورتر است.

جناب استاد کوشا
این مساله از گذشته‌های دور وجود داشته و تألیفات، نتایج و آثار آن موجود است
اینک در قم انبوهی از طلاب اهل تسنن وجود دارد.
بهتر نیست پیشنهاداتان را معطوف به واقعیت بفرمایید، زحمتی بکشید و نتیجه حضور آنان در حوزه‌های شیعه را ینگرید و به ما بفرمایید چهل سال چه کردید؟

Ansari Hosein:
با درود فراوان
برای همین کژتابی موجود در مفهوم وحدت، دیدگاه های پیشین نوشته شد. جناب دکتر خلیلی نیز از منظر ابهام موجود در گفتمان وحدت، به مسأله اعتراض داشتند. صرف نظر از ضرورت نگاه علمی و وجود برخی اختلاف نظرها در مسأله وحدت، ظاهراً بر مفهوم وحدت اجتماعی یا به تعبیر شما تعایش سلمی، اکنون همگی توافق داریم.

محمد علی کوشا:
من که گوشه نشینی بیش نیستم. ازمن آمار وارقام کار حوزه را درخواست نکنید! ازکسانی درخواست کنید که برسفره حاضر و آماده انقلاب بدون سابقه مبارزاتی برضد طاغوت نشستند و اکنون انگشتری های یاقوتشان را به ما نشان می دهند!

Ansari Hosein:
بابت پیشبرد بحث وحدت، از همگی اساتید حاضر در بحث سپاسگزارم. پاداشتان فراون