آیا عالمان شیعه در عصر صفوی در زمینه بهداشت و سلامت کار کردند؟

نگارش در تاریخ ۱۷ تیر ۱۴۰۱ | ارسال شده در بخش گاه نوشت ها، گفتگوها | یک نظر

پرسش

سلام وقت بخیر بزرگوار

این سوال من بی جواب مونده؛ ایا عالمان شیعه که دوران اوج و محبوبیتشون در عصر صفوی بوده اند در زمینه بهداشت و سلامت کار کردند؟ اگه کار کرده‌اند محبت بفرمایید مستندات را بگذارید.

با تشکر

 

پاسخ من

سلام بر شما
اگر چه این موضوع در تخصص من نیست اما به اندازه مطالعات کمی که در این باره دارم مطالبی را عرض می کنم شاید بکار بیاید.
اول اینکه جدا سازی بهداشت از طب در عصر صفوی معمول و مفهوم نبوده است بنابر این باید در بحث های طبی و درمانی مسائل بهداشت را با مفهوم امروزینش دنبال کرد. مقصود آنکه در کتب طبی آن دوره، چه طب تجربی و چه طب روایی، می شود موضوع بهداشت را نیز دنبال کرد.
دوم در زمینه طب کسانی در عصر صفویه مشهور بوده اند که بیشتر آنها شیعه و برخی از آنان نیز در سلک عالمان دینی اند. مثلاً محمد مؤمن حسینی دیلمی تنکابنی را واجد علم طب و کلام یاد کرده اند که کتاب مشهور تحفه حکیم در طب تالیف اوست.
سوم برخی از عالمان بزرگ شیعه مانند علامه مجلسی ره در زمینه طب و سلامت ، مطالب زیادی را در آثارشان به ویژه کتاب های فارسی، ذکر کرده اند. مانند کتاب حلیه المتقین.
چهارم برخی تک نگارهای پژوهشی در باره موضوع طب در دوره صفویه نیز منابع بیشتری در اختیار خواهد گذاشت مانند کتاب قدیمی طب در دوره صفویه، نوشته دکتر سیریل الگود، ترجمه دکتر محسن جاویدان، چاپ دانشگاه تهران، اول ۱۳۵۷) گزارشی از محتوای کتاب خواندنی است.

«مطالب کتاب، از یک‌سو مکمل مطالب کتاب تاریخ پزشکى ایران محسوب مى‌گردد و از سویى دیگر، حاوى نکات و حقایقى است که در نوع خود بسیار جالب و درخور تعمق مى‌باشد؛ به عنوان مثال، در این کتاب نشان داده شده است که چگونه برخى اختراعات پزشکى، نظیر سوزن تزریقات، یا برخى روش‌هاى درمانى، نظیر آنچه که اینک به روش فوئلر شهره گشته است، یا حتى پى‌بردن به وجود میکروب، برخلاف آنچه که تصور مى‌رود، از کشفیات اروپائیان نیست و داراى منشأ ایرانى مى‌باشند و یا آنکه بسیارى از آلات و ادوات جراحى، داراى نام‌هاى فارسى خاص خود هستند که متأسفانه به بوته فراموشى سپرده شده‌اند.
مؤلف، در دیباچه این اثر، به بررسى شرح احوال چهار پزشک مشهور ایران‌زمین؛ سید اسماعیل جرجانى، غیاث‌الدین محمد، بهاءالدوله رازى و حکیم محمد، پرداخته است.» (ویکی نور، دانشنامه نور)

پنجم اینکه در متون فقهی نیز برای موضوع بهداشت و سلامت ، مصادیق فراوانی می توان جست از قبیل احکام نجاسات و آبها و اغسال و طهارات و…. پاکیزگی خانه و لباس و دوری گزیدن از برخی حیوانات، مسائل تغذیه و تفکیک انواع گوشتها و خوراکی ها و چگونگی استفاده آنها و آداب استحمام و آرایش و استعمال عطریات….
با پوزش

یک نظر برای این مطلب

  1. سلام، حدا قوت جناب استاد.
    چه اطلاعات خوبی.
    در دنیای امروز که پژوهش‌های دینی از جایگاه کمتری برخوردار است ، چنین مطالبی و وجود عالمانی چون حضرتعالی، غنیمتی است که باید ارج نهاده شود

یک نظر بگذارید